na co
  • z zagranicy i zza granicy
    1.07.2002
    1.07.2002
    Dzień dobry. Chciałbym zapytać o kwestię dot. wyrazów granica i zagranica. Słowniki podają, że słowo granica oznacza linię graniczną, a zagranica obce kraje, co jest to dla mnie w pełni zrozumiałe. Mówi się: „Jadę za granicę”, ale „Wracam z zagranicy”. Forma „Wracam zza granicy” (zza linii granicznej) jest uważana za niepoprawną dla określenia powrotu z obcego kraju.
    Moje pytanie brzmi: dlaczego? Skoro dla określenia wyjazdu do obcego kraju używa się zwrotu jechać za granicę, czyli, zgodnie z definicją, za linię graniczną, to konsekwentnie, dla określenia powrotu, poprawne powinno być też sformułowanie wracam zza granicy.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Michał Rogala z Łodzi
  • źródła metafor
    27.11.2008
    27.11.2008
    Witam,
    czy mogłabym prosić o przybliżenie źródeł metaforyki cielesnej w języku polityki (np. głowa państwa, prawa ręka itd)?
    Pozdrawiam,
    Natalia
  • Żądeł
    28.06.2017
    28.06.2017
    Mam wątpliwości co do odmiany nazwiska Żądeł (zwłaszcza w dopełniaczu). Nazwisko nie ma pochodzenia od rzeczownika pospolitego, nie jest też z języka obcego (znaki diakrytyczne). W związku z tym jest tam „e” ruchome czy też nie?
  • że by czy żeby?
    4.09.2007
    4.09.2007
    Szanowni Państwo!
    Ostatnio nieźle się nagłowiłam – i nadal głowię – nad pewną kwestią z tekstu, który otrzymałam do zredagowania. Otóż pisze tam tłumacz: „Jestem pewien, że byśmy się dobrze zrozumieli” czy też „Stałoby się tak; wiedziała, że by się stało”. Chodzi mi o to że byśmy i że by. Słownik interpunkcyjny dopuszcza pisanie by oddzielnie po spójniku, ale w nieco innych przypadkach. Jak jest w tych przytoczonych przeze mnie przykładach? Razem czy osobno?
    Iwona Michałowska
  • żebyś

    22.03.2023
    22.03.2023

    Dzień dobry, nie mogę znaleźć odpowiedzi na pytanie,o łączność słów „że” i „byś" w zdaniu: "no już dobra, dobra, nie sądziłem, że byś wiedział" – w zdaniu tym osoba wypowiadająca poddaje pod wątpliwość fakt, że odbiorca coś wiedział. Czy odpowiednie jest tutaj skorzystanie z pozycji "że by" (w słowniku ortograficznym opisującą tryb przypuszczający), a może "żeby" (spójnik wprowadzający zdanie podrzędne oznaczające niespełniony warunek tego, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym)? Wyżej wymienione zdanie można analogicznie zapisać jako: "no już dobra, dobra, nie sądziłem, że ty byś to wiedział"

  • Żeńskie nazwy stanowisk i zawodów
    13.07.2016
    13.07.2016
    Nurtuje mnie kwestia odmiany nazw stanowisk przy pisaniu CV. Czy kobieta powinna pisać: praktykantka, sprzedawczyni, asystentka, specjalistka ds. …”, czy używać form męskich? Wydaje mi się, że formy żeńskie są bardziej odpowiednie – czułabym się bardzo dziwnie, pisząc o sobie w formie męskiej. Są jednak pewne stanowiska, których nazw nie daje się za bardzo odmienić (psycholożka/pedagożka szkolna?) – czy nie będzie to przejawem niekonsekwencji, jeśli w jednym CV zestawi się je obok siebie?
  • Żeński odpowiednik starca

    25.06.2023
    25.06.2023

    Szanowni Państwo,

    odpowiednikiem słowa „staruch” jest „starucha”, odpowiednikiem słowa „starszy” jest „starsza”, a odpowiednikiem słowa „starzec”... no właśnie, co jest odpowiednikiem słowa „starzec”? Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • żeń-szeń, ale żeńszeniowy
    6.09.2011
    6.09.2011
    Dzień dobry,
    czy przymiotnik od rzeczownika żeń-szeń może także zawierać myślnik, czy poprawnie jest wyłącznie żeńszeniowy? Najnowszy Słownik wyrazów obcych wyd. Videograf II notuje żeń-szeniowy.
    Pozdrawiam
  • żołądź
    16.12.2005
    16.12.2005
    We wszystkich słownikach żołądź 'owoc dębu' jest rodzaju żeńskiego. Skoro jednak wszyscy (ośmielę się użyć tego słowa) mówią „Spadł z dębu żołądź” i tego żołędzia i jest to uznane za poprawne (patrz tutejsza Poradnia), to dlaczego w słownikach nie ma rodzaju niemęskoosobowego? Czy można poprawić kogoś, kto powie: „Nie mam już żadnego kasztana i żadnej żołędzi”? Czy to nie jest już forma przestarzała, bądź hiperpoprawność?
  • życzą czy życzy?
    9.12.2008
    9.12.2008
    Witam serdecznie,
    moje pytanie dotyczy nadchodzącego okresu świątecznego i związanej z tym czasem pięknej, polskiej tradycji wysyłania świątecznych życzeń. Takie życzenia przesyłamy także w firmie, a pytanie dotyczy podpisu, mianowicie po treści życzeń poprawną formą powinno być: ŻYCZY Zarząd i Pracownicy czy też ŻYCZĄ Zarząd i Pracownicy?
    Życząc Spokojnych i Wesołych Świąt,
    pozdrawiam
    Piotr
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego